Het is (weer) helemaal hip: een door een kurk afgesloten fles of pot met planten. Het is een blikvanger in je interieur en het kost je ook nog eens weinig tot geen tijd om bij te houden. Qua onderhoud heeft een plantenterrarium namelijk in principe niets nodig: het is een afgesloten ecosysteem waarin voedingsstoffen en water hergebruikt worden. Je kunt natuurlijk een kant-en-klare pot met planten in de winkel kopen, maar ik besloot om zo’n terrarium zelf te maken.
Het woord terrarium is een samentrekking van terra (aarde, grond) en aquarium. Je hebt daarnaast ook zogenaamde vivariums, dat zijn terraria die specifiek ingericht zijn als habitat voor dieren. Verder maakte Marita een aantal jaren geleden een open terrarium, deze is niet afgesloten en moeten we dus wel bijhouden en water geven.
Ecosysteem
Maar in dit artikel vertel ik je hoe je zelf een gesloten terrarium kunt maken. Het leuke van een gesloten terrarium is dat je, mits je goede planten kiest en de pot op een goede plek zet, jarenlang kunt genieten van het plantenlandschap zonder er iets voor te doen. Zo heb ik zelf al eens een terrarium gemaakt dat een jaar of drie goed bleef, tot ik hem op een te zonnige plek zette, de planten te groot groeiden en ik even geen zin had om er iets aan te doen. Dat terrarium heb ik inmiddels weer geleegd. Maar er is zelfs een verhaal bekend van een Engelsman die een terrarium al ruim zevenentwintig jaar heeft zonder open te maken.
Hoe kan dit? Het ecosysteem werkt in de basis als volgt: De planten maken door middel van fotosynthese zuurstof en glucose aan, en hebben enkel water, voedingsstoffen en (indirect) zonlicht nodig. Bladeren die afvallen en gaan rotten, zorgen ervoor dat de grond altijd vol met voedingsstoffen blijft. Het water dat je er in het begin aan toevoegt is voldoende, aangezien het ecosysteem door de kurk waarmee het is afgesloten niet kan verdrogen.
Tips voor je terrarium
Er zijn een paar dingen om rekening mee te houden: plaats het terrarium niet in de volle zon en ook niet in de buurt van een verwarming. Als je de juiste planten kiest, hoef je er verder in principe nooit meer iets aan te doen. Sommige planten groeien op een gegeven moment wel erg hoog en tegen de rand aan, zodat je misschien ooit wat moet snoeien om het er aantrekkelijk uit te doen laten zien.
Welke planten doen het goed?
Niet elk plantje is geschikt voor een gesloten terrarium. Het beste kies je voor planten die het goed doen in een licht vochtig milieu, zoals moerasplantjes en jungleplantjes. Denk bijvoorbeeld aan kleine varensoorten, Fittonia (mozaïekplant), Coffea arabica of mini-palmboompjes. Ook kun je mos gebruiken om het terrarium te decoreren.
Benodigdheden
Om zelf een plantenterrarium te maken heb je een paar dingen nodig:
- Een pot die je af kunt sluiten met bijvoorbeeld een kurk
- Grind voor een bodemlaag, zodat de wortels van je planten niet constant in het water blijven staan
- (Actieve) koolstof
- Potgrond
- Planten
- Eventueel een lang harkje, schepje en/of lang pincet om je terrarium in te richten en af en toe bij te werken als dat nodig is
- Water (regenwater of kraanwater)
DIY
Zelf aan de slag om een plantenterrarium te maken? Ik heb mijn terrarium via volgend stappenplan gemaakt.
- Koop een pot die je af kunt sluiten, ik koos voor een terrariumfles van Esschert Design, die heb je in vier verschillende maten, een van 5 liter, 15 liter, 35 liter en 55 liter. Let even op, sommige worden geleverd inclusief grond, actieve kool en grind, andere zonder. Die van Esschert Design hebben een smalle opening en kleine kurk, maar er worden een handige uitschuifbare hark en een schepje bijgeleverd. Het blijft wat priegelwerk, maar het effect is heel leuk. Natuurlijk kun je ook voor terraria met bredere openingen kiezen.
- Giet voorzichtig het grind in de pot, met behulp van een trechter. Voor mijn pot van vijftien liter gebruikte ik twee kilo (aquarium)grind.
- Om het bodemleven gezond te houden is het slim om koolstof toe te voegen, dit filtert schadelijke stoffen. Je kunt hier bijvoorbeeld actieve koolstof kopen. Ik heb ongeveer 40 gram kool toegevoegd. Volgens sommige bronnen kun je ook gewoon houtskool uit de open haard gebruiken.
- Voeg potgrond toe. Ik heb gewoon voor normale potgrond gekozen, en denk dat ik ongeveer vier liter in het terrarium heb gedaan.
- Zet voorzichtig de plantjes op hun plek.
- Giet een ruime hoeveelheid water in de pot, ik heb zelf ongeveer 15 cl water toegevoegd. Giet het rondom tegen de rand, zo spoel je al de achtergebleven aarde van het glas af
- Doe de kurk nog niet meteen op de fles, laat de plantjes een aantal dagen wennen. Na een paar dagen kun je de kurk er op doen. De eerste weken moet je het terrarium goed in de gaten houden. Zie je schimmel ontstaan? Haal de aangetaste stukken/bladeren weg, en haal de kurk weer even van de fles om het ecosysteem wat droger te maken. Het is normaal en zelfs de bedoeling dat er wat condens ontstaat, met name ‘s nachts en ‘s morgens. Vind je het te veel, dan kun je de kurk er nog wat langer af laten.
- Als het ecosysteem eenmaal in balans is, hoef je er in principe niets meer aan te doen. Na een tijdje kan het natuurlijk gebeuren dat sommige plantjes flink groeien, dus het kan zo af en toe geen kwaad om even wat te snoeien of bij te werken.
- Wordt de grond lichtbruin? Dan heeft je terrarium niet genoeg water. Het is mogelijk dat er via de kurk toch een minieme hoeveelheid vocht ontsnapt. Vul dan gewoon wat bij, in kleine hoeveelheden.
- Planten groeien naar het licht toe. Je kunt het ecosysteem het beste iedere maand een halve slag draaien, zodat de planten aan alle kanten genoeg licht krijgen.
Verlichting
Wil je je terrarium extra goed uit laten komen in je interieur? Denk dan eens aan verlichting! Er zijn potten te koop met kurken waarbij led-verlichting zit ingebouwd. Zelf kocht ik deze kurk met zonnecel van Esschert Design. Deze werkt alleen in de winter wat minder goed, omdat het dan vrij donker is in huis en de lamp niet veel oplaadt. Je kunt natuurlijk ook zelf wat knutselen met een kurk en een led-lampje.
Kant-en-klaar kopen
Wil je wel een terrarium, maar vind je het te veel gedoe om het helemaal zelf te bedenken? Je kunt een complete set met plantjes kopen, inclusief stappenplan om je terrarium in te richten. Er zijn daarnaast ook kant-en-klare terraria te koop, bijvoorbeeld bij tuincentra en plantenwinkels.
